Malta

Powierzchnia: 316 km/2

Ustrój polityczny: Republika

Język urzędowy: Maltański,Angielski

Liczba ludności: 445 426 osób

Gęstość zaludnienia: 1409 osób na km/2Stolica: Valletta

Najwyższy szczyt: Ta’Dmejrek 253m n.p.m

Współrzędne geograficzne Malty: 35°50′ N, 14°35′ E

Wstąpienie do UE: 1 maja 2004

Geografia Malty

Malta jedno z najmniejszych państw świata leżące w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym.

Malta leży na: 35°50′ N, 14°35′ E, około 81 km na południe od włoskiej Sycylii, około 285 km na północ-wschód od wybrzeża Tunezji, ok. 330 km na północ od wybrzeża Libii i ok. 590 km na zachód od greckiej wyspy Zakintos. Jest położona w południowej Europie, w środkowej części Morza Śródziemnego. Jest najdalej na południe wysuniętym państwem Europy. Poprzez wody terytorialne Morza Śródziemnego od północy graniczy z Włochami, a jej linia brzegowa wynosi 140 km. Powierzchnia kraju wynosi 316 km/2.

Położenie Malty na mapie i globusie

Klimat

Malta znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego typu śródziemnomorskiego, z bardzo łagodnymi zimami i długimi ciepłymi, częściowo gorącymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 23°C w dzień i 16 °C w nocy. Według rankingu International Living’s 2011 Quality of Life Best Climate Index, Malta jest państwem z najlepszym klimatem na świecie. Główną stacją klimatyczną Malty jest stacja meteorologiczna nadzorowana przez Malta Airport Met Office znajdująca się przy międzynarodowym lotnisku Malta.

Podział administracyjny Malt

Malta jest państwem jednolitym, bez struktury federalnej. Zgodnie z Konstytucją, jedynym elementem samorządu poniżej poziomu samej republiki jest system rad lokalnych. Utworzono także pięć regionów pomocniczych. W 1993 roku został ustanowiony oficjalny podział administracyjny Malty, z jednostopniowym podziałem terytorialnym. Państwo dzieli się na 68 samorządów – tzw. local councils, tożsamych z gminami lub dzielnicami o statusie gminy. Powstały w 1994 roku Local Councils Association (LCA, pol. Stowarzyszenie Rad Lokalnych) jest stowarzyszeniem reprezentującym wszystkie komitety lokalne z myślą o ochronie i promowaniu w spolnych interesów.

Gospodarka Malty

Gospodarka Malty należy do najmniejszych na świecie pod względem wyników makroekonomicznych. Opiera się przede wszystkim na wykorzystywaniu dogodnego położenia geograficznego i wysokiej produktywności siły roboczej. Głównymi gałęziami gospodarki są handel zagraniczny, produkcja (głównie elektroniki), usługi finansowe i turystyka.

Średnie dochody w 2010 roku wynosiły 21 446 euro na osobę, czyli blisko 5000 euro poniżej europejskiej średniej. Rozwojowi gospodarczemu sprzyja jednak fakt, że stawki podatków od osób fizycznych obowiązujące na Malcie należą do najniższych w Unii Europejskiej[3]. Stopa opodatkowania spółek na Malcie wynosi 35%; jednak zwrot wynosi zwykle równowartość 6/7 zapłaconego podatku, co daje średnią stawkę podatkową w wysokości 5%.

Turystyka

Malta zawiera w sobie bardzo dużo fajnych atrakcji takich jak:

Plaże

Atrakcje naturalne

Obiekty prehistoryczne

Obiekty starożytne

Kościoły

Forty

Wieże

Plaże

Plaże na Malcie – wyznaczone do plażowania tereny na Malcie, zarówno rekreacyjne, jak i dziewicze. Większość nadmorskich kurortów i większe, piaszczyste plaże znajdują się głównie w północnej części Malty. Obecnie osiem plaż na Malcie uzyskało prawo do używania znaku Błękitnej Flagi. Według badań Komisji Europejskiej wszystkie plaże na Malcie mają doskonałą czystość wody.

Błękitna laguna

Atrakcje naturalne

Ġgantija – kompleks dwóch świątyń w Ġgantiji, liczący ok. 5800 lat, najstarszy i najlepiej zachowany; mniejsza ze świątyń – Świątynia Północna powstała około 150 lat później niż większa – Świątynia Południowa. Do naszych czasów zachowały się zewnętrzne mury, miejscami sięgające 6 metrów.

Kościoły

Rotunda w Moście z trzecią największą niepodtrzymywaną kopułą na świecie.

Kościół Ta’ Pinu w Għarb

Kościół Ta’ Pinu – kościół katolicki (bazylika mniejsza) zlokalizowany w pobliżu miejscowości Għarb na Malcie (wyspa Gozo). Należy do najważniejszych świątyń w kraju.

Froty

Fort Madalena, także Fort Madliena (malt. Triq Madliena) – fort na Malcie zbudowany w latach 1878–1880, będący częścią dwunastokilometrowego ciągu umocnień obronnych zwanych pierwotnie North West Front.

Wieża Świętej Agaty

Wieża Świętej Agaty została zbudowana w ok. 1650 r., jako 6-ta z wież Lascaris.

Wieże Lascaris to grupa kilku kamiennych wież zbudowanych przez wielkiego mistrza kawalerów maltańskich – Juana de Lascarisa – Castellera (budowane były między 1637 a 1650 r.) Każda z wież znajduje się w zasięgu wzroku sąsiedniej. Służyły jako wieże komunikacyjne pomiędzy Gozo i Maltą. Pełniły funkcje obserwacyjno-ostrzegawczych przed piratami oraz obronne.

Wieża Świętej Agaty zwana jest też czerwoną wieżą – ze względu na jej kolor.

Najczęściej odwiedzane miejsca Malty

Gozo, to druga co do wielkości wyspa wchodząca w skład Malty. Zamieszkiwana przez 30 tysięcy mieszkańców, którzy lubią podkreślać swoją odrębność i niezależność, wyspa charakteryzuje się sielskim, rolniczym krajobrazem, ciszą i spokojem.

Azure Window

Najczęściej odwiedzanym przez turystów miejscem na Gozo jest Azure Window – leżące na zachodnim brzegu skalne okno. Wraz ze znajdującą się w bezpośrednim sąsiedztwie Fungus Rock, pionową skałą wyrastającą na kilkadziesiąt metrów wprost z morza, oraz charakterystycznym skalistym podłożem tworzą niepowtarzalny klimat.

Klify Dingli

Klify Dingli, znajdujące się na południowym brzegu wyspy, wyrastające ponad 200 metrów ponad poziom morza, są uznawane przez wielu za najbardziej malownicze miejsce na wyspie.

Religie Malty

Dominującą religią na Malcie jest katolicyzm. Konstytucja Malty ustanowiła katolicyzm jako religię państwową i to znajduje odzwierciedlenie w różnych elementach kultury maltańskiej.

Patronami Malty są św. Paweł, św. Publiusz i św. Agata. Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia), znane na Malcie jako Santa Marija, jest specjalnym świętem patronalnym Malty.

Święta Maltańskie

Dzień Republiki – święto narodowe obchodzone przez mieszkańców Malty 13 grudnia. Coroczne celebrowanie tego dnia ma swój początek w 1974 roku, kiedy brytyjska królowa Elżbieta II przestała być królową Malty, a w zamian wybrany został pierwszy prezydent republiki.

Dzień Wolności – maltańskie święto narodowe, obchodzone corocznie 31 marca. Jest to rocznica wycofania brytyjskich żołnierzy i Royal Navy z Malty w 1979 roku.

Dzień Zwycięstwa

Dzień Zwycięstwa – święto narodowe na Malcie odbywające się 8 września. Lokalnie jest znane jako il-Vitorja (Zwycięstwo) oraz il-Bambina (Dziecię Maryja). Święto to upamiętnia następujące wydarzenia:

zwycięstwo Rycerzy Maltańskich nad Turkami w 1565 roku, kończące Wielkie Oblężenie Malty;

bunt przeciwko żołnierzom francuskim okupującym Maltę, we wrześniu 1800 r.;

poddanie się Włoch w czasie II wojny światowej w 1943 roku i zwrócenie się przeciwko niedawnemu sojusznikowi – Niemcom.

W dzień ten jest również obchodzone katolickie święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny; wielkie festy i procesje urządzane są w Xagħra, Naxxar, Senglea i Mellieħa.

Tradycyjnie od roku 1878 regatta (wyścig łodzi dgħajsa), mająca miejsce w Grand Harbour, jest również urządzana w Dzień Zwycięstwa

Pomnik Upamiętniający Dzień Zwycięstwa

Zabytki Malty

Teatr Manoel – teatro-opera w Valletcie na Malcie. Traktowany jako Teatr Narodowy Malty. Jest miejscem koncertów, recitali, orkiestrowych koncertów kameralnych, dramatu i komedii, musicali, opery, wystąpień dla dzieci i festiwali muzycznych. Według CNN Travel zaliczany jest do 15 najbardziej spektakularnych teatrów na świecie.

Dragonara Palace (malt. Il-Palazz tad-Dragunara), znany też jako Palazzo Dragonaralub Villa Dragonara – pałac w St. Julian’s na Malcie. Został zbudowany w 1870, jako letnia rezydencja rodziny Scicluna. Pałac przekształcony jest teraz w kasyno o nazwie Dragonara Casino.

Kuchnia maltańska

Kuchnia maltańska – potrawy i napoje charakterystyczne dla Malty oraz kultury jej mieszkańców. Obce wpływy odgrywają znaczącą rolę w maltańskiej kuchni. Bliskość Włoch spowodowała rozpowszechnienie na Malcie potraw z makaronu, po Brytyjczykach zostały steki, szarlotka i smażona ryba z frytkami. Autentyczne maltańskie potrawy należą do kuchni śródziemnomorskiej.

Potrawy charakterystyczne dla Malty

Zupy:

Timpana – makaron z kruchym wierzchem

Aljotta – zupa rybna, przyprawiona cebulą i ziołami

Brodu – bulion wołowy z dodatkiem selera, kabaczka i rzepy

Kawlata – zupa jarzynowa z wieprzowiną lub maltańskimi kiełbaskami

Minestra – zupa jarzynowa, podobna do włoskiej minestrone, lecz gęstsza

Soppa tal-armla – zupa jarzynowa podawana z kozim serem

Potrawy z makaronu i ryżu

Qargħa Bagħli Mimli – zapiekane cukinie faszerowane mięsem, serem i pietruszką

Ross fil-forn – ryż z siekaną wołowiną, jajami, pomidorami i szafranem

Timpana – zapiekanka z makaronu, mięsa, warzyw, sera i jaj

Potrawy charakterystyczne dla Malty
Jarzyny:

Potrawy z miejscowych warzyw są często nadziewane farszem z mielonego mięsa, cebuli, pietruszki, oliwek, czerstwego pieczywa, ziół i pomidorów.

Brunġiel – nadziewane bakłażany

Kapunata – bakłażany, pomidory, zielona papryka i czosnek

Qaqoċċ mimli – nadziewane karczochy

Qara’bali mimli – nadziewany kabaczek

Potrawy z mięsa:

Braġjoli – zrazy wołowe z nadzieniem z mielonego mięsa, oliwek, jaj, bekonu, czerstwego pieczywa i pietruszki.

Fenek biz-Zalza – potrawka z królika z dodatkiem cebuli, ziół i wina.

Torta tal-fenek – pasztet z królika.

Potrawy charakterystyczne dla Malty

Ryby i owoce morza:

Grilowane kalmary

Lampuka – ryba migrująca wzdłuż wybrzeży maltańskich od września do listopada

Aċċola – seriola

Awwija – homar

Calamari – kałamarnica (nadziewana, smażona lub duszona)

Cerna – granik

Clamar – kałamarnica

Dott – wrakoń

Gamblu – wielka krewetka

Granċ – krab

Merluzzo – morszczuk

Qarnita – ośmiornica (często smażona w czosnku lub duszonaw sosie z czerwonego wina)

Tamar – omułek

Tunnagg – tuńczyk (często gotowany z pomidorami, zieloną papryką i cebulą)

Grilowane kalmary

Aċċola

Brunġiel

Braġjoli

Timpana

Edukacja na Malcie

Maltańskie instytucje edukacyjne – państwowe, prywatne i religijne – zapewniają szeroki system nauczania. Zajęcia przedszkolne odbywają się są od 3 roku życia. Nauka jest obowiązkowa w wieku od 5 do 16 lat. Edukacja na Malcie jest oparta na modelu brytyjskim. Szkoła podstawowa trwa sześć lat, od 5 do 11 roku życia. W wieku 11 lat uczniowie zdają egzamin, aby dostać się do szkoły średniej. Po ukończeniu szkoły średniej w wieku 16 lat uczniowie przystępują do egzaminów maturalnych. Po zakończeniu obowiązkowego cyklu szkolnego, uczniowie są zachęcani do wyboru około 50 różnych kursów zawodowych i akademickich w sektorach policealnych, w tym w colleg’ach. Uczniowie ci poza tym, że pobierają bezpłatną naukę, otrzymują również stypendia finansowe w czasie swojej nauki. Wydatki na szkolnictwo wynoszą około 8% PKB Malty, co jest czwartym wynikiem w Unii Europejskiej.

Począwszy od 2008 roku, są dwie szkoły międzynarodowe: Verdala International School i QSI Malta. Państwo płaci część wynagrodzenia nauczycieli w szkołach kościelnych.

Na Malcie znajdują się cztery uczelnie: Uniwersytet Maltański oraz Malta College of Arts, Science and Technology (MCAST), European Institute of Education i Institute of Tourism Malta.

Ciekawostki o Malcie

Na Malcie obowiązuje ruch lewostronny.

Domena internetowa Malty to: .mt

Głową państwa jest prezydent George Abela.

Na Malcie nie ma rzek ani jezior.

Na drzwiach i murach widoczne są figurki świętych.

Maksymalna prędkość w terenie zabudowanym wynosi 50 km/h, natomiast poza – 80 km/h.

Maltańczycy pozyskują wodę pitną poprzez odsalanie wody morskiej.

Malta jest jednym z najgęściej zaludnionych państw świata.

Napięcie elektryczne w gniazdkach wynosi 230 V.